‘‘สุตฺวาน ธมฺมํ วิมลํ, อโวจุมฺห มยํ ชินํ;
‘ปพฺพาเชหิ มหาวีร, นิพฺพินฺทามฺห [นิพฺพินฺนามฺห (สี. ปี.), โอติณฺณมฺห (สฺยา.)] มยํ ภเว’ฯ
[99]
‘‘‘สฺวกฺขาโต ภิกฺขเว ธมฺโม, ทุกฺขนฺตกรณาย โว;
จรถ พฺรหฺมจริยํ’, อิจฺจาห มุนิสตฺตโมฯ
[100]
‘‘สห วาจาย สพฺเพปิ, ภิกฺขุเวสธรา มยํ;
อหุมฺห อุปสมฺปนฺนา, โสตาปนฺนา จ สาสเนฯ
[101]
‘‘ตโต เชตวนํ คนฺตฺวา, อนุสาสิ วินายโก;
อนุสิฏฺโฐ ชิเนนาหํ, อรหตฺตมปาปุณิํฯ
[102]
‘‘ตโต ภิกฺขุสหสฺสานิ [ภิกฺขุสหสฺสํ ตํ (สี. ปี.)], อนุสาสิมหํ ตทา;
มมานุสาสนกรา, เตปิ อาสุํ อนาสวาฯ
[103]
‘‘ชิโน ตสฺมิํ คุเณ ตุฏฺโฐ, เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ;
ภิกฺขุโอวาทกานคฺโค, กปฺปิโนติ มหาชเนฯ
[104]
‘‘สตสหสฺเส กตํ กมฺมํ, ผลํ ทสฺเสสิ เม อิธ;
ปมุตฺโต สรเวโคว, กิเลเส ฌาปยิํ [ฌาปยี (สี.)] มมฯ
[105]
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสโวฯ
[106]
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ
[107]
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา มหากปฺปิโน เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติฯ
มหากปฺปินตฺเถรสฺสาปทานํ ตติยํฯ
4. ทพฺพมลฺลปุตฺตตฺเถรอปทานํ
[108]
‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพโลกวิทู มุนิ;
อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กปฺเป อุปฺปชฺชิ จกฺขุมาฯ
[109]
‘‘โอวาทโก วิญฺญาปโก, ตารโก สพฺพปาณินํ;
เทสนากุสโล พุทฺโธ, ตาเรสิ ชนตํ พหุํฯ
[110]
‘‘อนุกมฺปโก การุณิโก, หิเตสี สพฺพปาณินํ;
สมฺปตฺเต ติตฺถิเย สพฺเพ, ปญฺจสีเล ปติฏฺฐปิ [ปติฏฺฐหิ (สฺยา. ก.)]ฯ
[111]
‘‘เอวํ นิรากุลํ อาสิ, สุญฺญตํ [สุญฺญกํ (สี.) เอวมุปริปิ] ติตฺถิเยหิ จ;
วิจิตฺตํ อรหนฺเตหิ, วสีภูเตหิ ตาทิภิฯ
[112]
‘‘รตนานฏฺฐปญฺญาสํ, อุคฺคโต โส มหามุนิ;
กญฺจนคฺฆิยสงฺกาโส, พาตฺติํสวรลกฺขโณฯ
[113]
‘‘วสฺสสตสหสฺสานิ , อายุ วิชฺชติ ตาวเท;
ตาวตา ติฏฺฐมาโน โส, ตาเรสิ ชนตํ พหุํฯ
[114]
‘‘ตทาหํ หํสวติยํ, เสฏฺฐิปุตฺโต มหายโส;
อุเปตฺวา โลกปชฺโชตํ, อสฺโสสิํ ธมฺมเทสนํฯ
[115]
‘‘เสนาสนานิ ภิกฺขูนํ, ปญฺญาเปนฺตํ สสาวกํ;
กิตฺตยนฺตสฺส วจนํ, สุณิตฺวา มุทิโต อหํฯ
[116]
‘‘อธิการํ สสงฺฆสฺส, กตฺวา ตสฺส มเหสิโน;
นิปจฺจ สิรสา ปาเท, ตํ ฐานมภิปตฺถยิํฯ
[117]
‘‘ตทาห ส มหาวีโร, มม กมฺมํ ปกิตฺตยํ;
‘โย สสงฺฆมโภเชสิ, สตฺตาหํ โลกนายกํฯ
[118]
‘‘‘โสยํ กมลปตฺตกฺโข, สีหํโส กนกตฺตโจ;
มม ปาทมูเล นิปติ [ปติโต (ปี.)], ปตฺถยํ ฐานมุตฺตมํฯ
[119]
‘‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, โอกฺกากกุลสมฺภโว;
โคตโม นาม โคตฺเตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ
[120]
‘‘‘สาวโก ตสฺส พุทฺธสฺส, ทพฺโพ นาเมน วิสฺสุโต;
เสนาสนปญฺญาปโก, อคฺโค เหสฺสติยํ ตทา’ฯ
[121]
‘‘เตน กมฺเมน สุกเตน, เจตนาปณิธีหิ จ;
ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ, ตาวติํสมคจฺฉหํฯ
[122]
‘‘สตานํ ตีณิกฺขตฺตุญฺจ, เทวรชฺชมการยิํ;
สตานํ ปญฺจกฺขตฺตุญฺจ, จกฺกวตฺตี อโหสหํฯ
[123]
‘‘ปเทสรชฺชํ วิปุลํ, คณนาโต อสงฺขิยํ;
สพฺพตฺถ สุขิโต อาสิํ, ตสฺส กมฺมสฺส วาหสาฯ
[124]
‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, วิปสฺสี นาม นายโก;
อุปฺปชฺชิ จารุทสฺสโน [จารุนยโน (สี. สฺยา. ปี.)], สพฺพธมฺมวิปสฺสโกฯ
[125]
‘‘ทุฏฺฐจิตฺโต อุปวทิํ, สาวกํ ตสฺส ตาทิโน;
สพฺพาสวปริกฺขีณํ, สุทฺโธติ จ วิชานิยฯ
[126]
‘‘ตสฺเสว นรวีรสฺส, สาวกานํ มเหสินํ;
สลากญฺจ คเหตฺวาน [สลากํ ปคฺคเหตฺวาน (สี. ปี.)], ขีโรทนมทาสหํฯ
[127]
‘‘อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป, พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส;
กสฺสโป นาม โคตฺเตน, อุปฺปชฺชิ วทตํ วโรฯ
[128]
‘‘สาสนํ โชตยิตฺวาน, อภิภุยฺย กุติตฺถิเย;
วิเนยฺเย วินยิตฺวาว, นิพฺพุโต โส สสาวโกฯ
[129]
‘‘สสิสฺเส นิพฺพุเต นาเถ, อตฺถเมนฺตมฺหิ สาสเน;
เทวา กนฺทิํสุ สํวิคฺคา, มุตฺตเกสา รุทมฺมุขาฯ
[130]
‘‘นิพฺพายิสฺสติ ธมฺมกฺโข, น ปสฺสิสฺสาม สุพฺพเต;
น สุณิสฺสาม สทฺธมฺมํ, อโห โน อปฺปปุญฺญตาฯ
[131]
‘‘ตทายํ ปถวี สพฺพา, อจลา สา จลาจลา [จลาจลี (สี.), ปุลาปุลี (สฺยา.)];
สาคโร จ สโสโกว, วินที กรุณํ คิรํฯ
[132]
‘‘จตุทฺทิสา ทุนฺทุภิโย, นาทยิํสุ อมานุสา;
สมนฺตโต อสนิโย, ผลิํสุ จ ภยาวหาฯ
[133]
‘‘อุกฺกา ปติํสุ นภสา, ธูมเกตุ จ ทิสฺสติ;
สธูมา ชาลวฏฺฏา จ [สพฺพถลชสตฺตา จ (สี.)], รวิํสุ กรุณํ มิคาฯ
[134]
‘‘อุปฺปาเท ทารุเณ ทิสฺวา, สาสนตฺถงฺคสูจเก;
สํวิคฺคา ภิกฺขโว สตฺต, จินฺตยิมฺห มยํ ตทาฯ
[135]
‘‘สาสเนน วินามฺหากํ, ชีวิเตน อลํ มยํ;
ปวิสิตฺวา มหารญฺญํ, ยุญฺชาม ชินสาสนํฯ
[136]
‘‘อทฺทสมฺห ตทารญฺเญ, อุพฺพิทฺธํ เสลมุตฺตมํ;
นิสฺเสณิยา ตมารุยฺห, นิสฺเสณิํ ปาตยิมฺหเสฯ
[137]
‘‘ตทา โอวทิ โน เถโร, พุทฺธุปฺปาโท สุทุลฺลโภ;
สทฺธาติทุลฺลภา ลทฺธา, โถกํ เสสญฺจ สาสนํฯ
[138]
‘‘นิปตนฺติ ขณาตีตา, อนนฺเต ทุกฺขสาคเร;
ตสฺมา ปโยโค กตฺตพฺโพ, ยาว ฐาติ มุเน มตํ [ยาว ติฏฺฐติ สาสนํ (สฺยา.)]ฯ
[139]
‘‘อรหา อาสิ โส เถโร, อนาคามี ตทานุโค;
สุสีลา อิตเร ยุตฺตา, เทวโลกํ อคมฺหเสฯ
[140]
‘‘นิพฺพุโต ติณฺณสํสาโร, สุทฺธาวาเส จ เอกโก;
อหญฺจ ปกฺกุสาติ จ, สภิโย พาหิโย ตถาฯ
[141]
‘‘กุมารกสฺสโป เจว, ตตฺถ ตตฺถูปคา มยํ;
สํสารพนฺธนา มุตฺตา, โคตเมนานุกมฺปิตาฯ
[142]
‘‘มลฺเลสุ กุสินารายํ, ชาโต คพฺเภว เม สโต;
มาตา มตา จิตารุฬฺหา, ตโต นิปฺปติโต อหํฯ
[143]
‘‘ปติโต ทพฺพปุญฺชมฺหิ, ตโต ทพฺโพติ วิสฺสุโต;
พฺรหฺมจารีพเลนาหํ, วิมุตฺโต สตฺตวสฺสิโกฯ
[144]
‘‘ขีโรทนพเลนาหํ , ปญฺจหงฺเคหุปาคโต;
ขีณาสโวปวาเทน, ปาเปหิ พหุโจทิโตฯ
[145]
‘‘อุโภ ปุญฺญญฺจ ปาปญฺจ, วีติวตฺโตมฺหิ ทานิหํ;
ปตฺวาน ปรมํ สนฺติํ, วิหรามิ อนาสโวฯ
[146]
‘‘เสนาสนํ ปญฺญาปยิํ, หาสยิตฺวาน สุพฺพเต;
ชิโน ตสฺมิํ คุเณ ตุฏฺโฐ, เอตทคฺเค ฐเปสิ มํฯ
[147]
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสโวฯ
[148]
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ
[149]
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ทพฺพมลฺลปุตฺโต เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติฯ
ทพฺพมลฺลปุตฺตตฺเถรสฺสาปทานํ จตุตฺถํฯ
5. กุมารกสฺสปตฺเถรอปทานํ
[150]
‘‘อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก;
สพฺพโลกหิโต วีโร, ปทุมุตฺตรนามโกฯ
[151]
‘‘ตทาหํ พฺราหฺมโณ หุตฺวา, วิสฺสุโต เวทปารคู;
ทิวาวิหารํ วิจรํ, อทฺทสํ โลกนายกํฯ
[152]
‘‘จตุสจฺจํ ปกาเสนฺตํ, โพธยนฺตํ สเทวกํ;
วิจิตฺตกถิกานคฺคํ, วณฺณยนฺตํ มหาชเนฯ
[153]
‘‘ตทา มุทิตจิตฺโตหํ, นิมนฺเตตฺวา ตถาคตํ;
นานารตฺเตหิ วตฺเถหิ, อลงฺกริตฺวาน มณฺฑปํฯ
[154]
‘‘นานารตนปชฺโชตํ, สสงฺฆํ โภชยิํ ตหิํ;
โภชยิตฺวาน สตฺตาหํ, นานคฺครสโภชนํฯ
[155]
‘‘นานาจิตฺเตหิ [นานาวณฺเณหิ (สี.)] ปุปฺเผหิ, ปูชยิตฺวา สสาวกํ [มหาวีรํ (ก.)];
นิปจฺจ ปาทมูลมฺหิ, ตํ ฐานํ ปตฺถยิํ อหํฯ
[156]
‘‘ตทา มุนิวโร อาห, กรุเณกรสาสโย [กรุโณ กรุณาลโย (สฺยา.)];
‘ปสฺสเถตํ ทิชวรํ, ปทุมานนโลจนํฯ
[157]
‘‘‘ปีติปาโมชฺชพหุลํ, สมุคฺคตตนูรุหํ;
หาสมฺหิตวิสาลกฺขํ, มม สาสนลาลสํฯ
[158]
‘‘‘ปติตํ ปาทมูเล เม, เอกาวตฺถสุมานสํ [เอกวตฺถํ สุมานสํ (สฺยา. ก.)];
เอส ปตฺเถติ ตํ ฐานํ, วิจิตฺตกถิกตฺตนํ [วิจิตฺตกถิกตฺตทํ (สี. ปี.)]ฯ
[159]
‘‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, โอกฺกากกุลสมฺภโว;
โคตโม นาม โคตฺเตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ
[160]
‘‘‘ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท, โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต;
กุมารกสฺสโป นาม, เหสฺสติ สตฺถุ สาวโกฯ
[161]
‘‘‘วิจิตฺตปุปฺผทุสฺสานํ , รตนานญฺจ วาหสา;
วิจิตฺตกถิกานํ โส, อคฺคตํ ปาปุณิสฺสติ’ฯ
[162]